ЖАМБЫЛ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ МЕМЛЕКЕТТІК АКАДЕМИЯЛЫҚ ФИЛАРМОНИЯСЫ

Филармония туралы

Ұлттық музыка өнерінің бесігі – Жамбыл атындағы Қазақ мемлекеттік филармониясы 1935 жылы құрылды. Кеңес Одағының құрамындағы республикалар, оның ішінде Қазақстанда музыкалық мәдениет пен өнерді қолдауға үлкен көңіл бөлінді. 1935 жылы 14 қаңтарда Қазақ КСР Халық Комиссарлар Кеңесінің қаулысымен Қазақ мемлекеттік филармониясының құрылуына әбден қисынды түрде әкеліп соқтырған ұлттық өнер ұжымдарының, ағартушылық және концерттік іс-шаралардың құрылуы жан-жақты қолдау тапты. 

Филармонияның алғашқы директоры және көркемдік жетекшісі Ахмет Жұбанов – көрнекті музыкатанушы, композитор, дирижер, Қазақ КСР-нің халық әртісі, Қазақ КСР Ғылым академиясының академигі, қоғам және мемлекет қайраткері, қазақ тілі бойынша тамаша монографиялардың авторы: халық музыкасы – «Ғасырлар саптары» және «Ғасырлар бұлбұлдары». А.Жұбановтан кейін филармонияны мәдениет саласының өкілдері басқарды, олардың арасында шығармашылық ұйымның одан әрі дамып, гүлденуіне үлес қосқан көрнекті музыканттар болды. Олардың есімдері қазақ музыка өнерінің тарихына енді: Е.Брусиловский, А.Қапламбеков, М.Қойшыбаев, С.Мұхамеджанов, Е.Рахмадиев, Б.Амангелдиев, М.Бестібаев, Т.Ибраев, А.Дауытбаев, Т.Әлпиев, М.Өтеуов, Қ.Уразғалиев.

Алғашында филармония өз қабырғасына құрамында 14 музыканттан тұратын домбырашылар ансамблін, хор және жеке әншілердің үлкен тобын біріктірді. Филармонияның солистері ретінде қазақ мәдениетінің тарихына даңқ әкеліп, тарихқа енген белгілі әртістер – Дина Нұрпейісова, Науша Бөкейханов, Қали Жантілеуов, Охап Қабиғожин, Лупан Мұхитов, Рүстембек Омаров, Урия Тұрдықұлова, Ғарифола Құрманғалиев, Қосымжан Рыбадов, Қосымжан Бабадов, ағайынды Абдуллиндер. Дәстүрлі музыка мен қазақ композиторларының музыкасын насихаттау – филармония құрылғанына 87 жыл болған музыкалық саясаттың басты ұстанымы. Репертуар саясатын әлемдік классика туындыларымен және кәсіби халық музыкасымен кеңейту үшін филармонияда жаңа өнер ұжымдары – симфониялық, үрмелі, камералық, фольклорлық-этнографиялық оркестрлер, хор, ішекті аспаптар квартеті, ағаш үрмелі аспаптар квинтеті құрылуда.

Бұл шығармашылық ұжымдарда нағыз өз ісінің шеберлері жұмыс істеді. Олардың есімдері көпшілікке белгілі, қазақ кәсіби музыкасының мақтаныштары. Олар: Нұрғиса Тілендиев, Фуат Мансұров, Ермек Серкебаев, Бибігүл Төлегенова, Мағауия Хамзин, Шамғон Қажғалиев, Анатолий Молодов, Нұрғали Нүсіпжан, Анатолий Келберг, Юрий Клушкин, Тимур Мыңбаев, Темір Ткішев, Қаршымбай Ахмедиев, Әбіләһәдәев Әбілғән, Қадырбекова Әубәкірова, Гауһар Мырзабекова, Ғалия Молдакаримова, Бейімбет Демеуов, Ғабит Несіпбаев, Аида Аюпова, Жанар Сүлейманова және т.б. Олардың жанқиярлық еңбегінің арқасында елімізден тысқары жерлерге кеңінен танымал қазақтың ұлттық орындаушылық мектебі құрылды. Бүгінде Жамбыл атындағы Қазақ мемлекеттік филармониясының әртістері мен өнер ұжымдары әлемнің ең беделді концерттік залдарында өнер көрсетуі – өнерпаздарымыздың бәсекеге қабілеттілігінің нақты дәлелі емес пе?!

Филармонияның музыкалық дәрісханасы 50-жылдардың басынан бері тұрақты жұмыс істеп келеді және оның негізгі міндеті халықтық, классикалық және заманауи музыканы насихаттау болды. Бұл тәрбие жұмысына филармонияның барлық ұжымдары мен солистері қатысты. Филармония өз шығармашылығымен республиканың музыка өнерінің дамуына өлшеусіз үлес қосқан отандық композиторлардың жарқын төл туындыларын насихаттауда үлкен рөл атқарды. Филармония сахнасында халық аспаптарында орындалатын халық музыкасынан бастап үлкен симфониялық формаларға дейін әртүрлі жанрлар бар.

Олар бүгінде қазақ музыка өнерінің қазынасының сәні. Филармония ұжымдары мен солистердің репертуарында дәстүрлі композиторлардың шығармалары Абай, Біржан сал, Жаяу Мұса, Дәулеткерей, Құрманғазы, Ықылас, Мұхит, Балуан Шолақ, Ақан Сері, Қазанғап, Сүгір және т.б. қазақ композиторларының шығармалары бар. Қазақ кәсіби музыкасының өнерінің майталмандары – Мұқан Төлебаев, Ахмет Жұбанов, Евгений Брусиловский, Латиф Хамиди, Қапан Мусин, Әбіләхат Еспаев, Бақытжан Байқадамов, Сыдық Мұхамеджанов, Нұрғиса Тілендиев, Құдыс Қожамияров, Макалим Койшибаев, Ғазиза Жұбанова, Еркеғали Рахмадиева, Анатолия Бычкова, Георгия Гризбила, Базарбай Жұманиязов, Мансұр Сағатов, Кенжебек Күмісбеков, Бакир Баяхунов, Мыңжасар Маңғытаев, Теміржан Базарбаев, Шәмші Қалдаяқов, Әсет Бейсеуов, Ескендір Хасанғалиев , Тлес Қажығалиев, Жолана Дастенов, Алмас Серкебаев, Кеңес Дүйсекеев, Төлеген Мұхамеджанов, Жоламана Тұрсынбаев, Балнұр Қыдырбек, Алмабек Мейірбеков, Бахтияр Аманжолов, Серік Еркімбеков, Бейбіт Дәлденбай, Артық Тоқсанбаев, Қуат Шілдебаев, Ақтоты Райымқұлова, Әліби Мәмбетов, Серік пен Әліби Әбдінұровтар және т.б.

Әлеуметтік желіде бөлісу